Wist je dat er in Nederland dagelijks zo’n 4.000 à 4.500 treinritten plaatsvinden om alle passagiers naar hun bestemmingen te brengen? Er komt een hoop organisatie bij kijken om alle treinen op tijd te laten rijden en om eventuele hinder te minimaliseren. Vele spoorpartijen zijn achter de schermen bij dit proces betrokken. Iedere discipline heeft zijn eigen doelstellingen en belangen. Om de samenwerking zo optimaal mogelijk te laten verlopen is het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) in oktober 2010 in het leven geroepen ‘voor het voorkomen of minimaliseren van hinder voor iedere spoorgebruiker in Nederland’. Vanuit dit centrale orgaan wordt het vervoer van personen en goederen over de spoorweginfrastructuur gecoördineerd.
Een dynamische 24 uurs werkomgeving
Alle partijen die een rol hebben in het voorkomen of minimaliseren van hinder op of rondom het spoor mogen een werkplek bij het OCCR huren. Het onderdeel uitmaken van dit collectief, waarbij de disciplines elkaar snel kunnen bereiken tijdens een incident, zorgt voor de verbinding tussen alle partijen. Grotere partijen met een grote bijdrage aan de overkoepelende doelstelling bezetten meerdere werkplekken, kleinere partijen hebben vaak genoeg aan één of twee werkplekken. Partijen kunnen er ook voor kiezen om slechts tijdelijk een werkplek te huren. En weer andere partijen huren geen werkplek bij het OCCR, maar bellen zich in tijdens overleggen om toch mee te kunnen praten en beslissen.
Het OCCR gebouw bestaat uit meerdere verdiepingen met verschillende kantoorruimtes. Centraal in het gebouw is de grote zaal. Hier vindt veel overleg plaats tussen de verschillende disciplines. Het regie-eiland met de officieren van dienst en procesleiders bevindt zich in het midden van de zaal. Aan het hoofd staat de Officier van Dienst Spoor. De verschillende disciplines zijn strategisch geplaatst rondom het regie-eiland. Over de complexe zaalindeling is goed nagedacht, zodat nauw samenwerkende partijen elkaar goed kunnen vinden in de ruimte. Het OCCR beschikt in totaal over 100 operationele werkplekken. Aan iedere werkplek zitten meerdere functionarissen, die elkaar in shifts afwisselen. De meeste werkplekken worden 24/7 bemand.
Het verdringingsprincipe bepaalt welke disciplines wel of geen werkplek krijgen: wie het minst bijdraagt aan de overkoepelende doelstelling valt bij een tekort aan werkplekken het eerst af. Eén keer per jaar worden alle aanmeldingen voor werkplekken bij het OCCR bekeken en vindt er een reshuffle plaats.
De grote opfrisbeurt
In 2020 was het OCCR toe aan een grote opfrisbeurt. Minimaal één afgevaardigde van iedere discipline werd uitgenodigd om de wensen van zijn collega’s, ten aanzien van de nieuwe desk, te verzamelen en hun belang te behartigen. Deze groep bestond uit gebruikers, ICT-beheerders, facilitair beheerders en een ergonoom. Samen met deze gebruikersgroep werd het hele programma van eisen opgesteld. Vervolgens werd de open Europese aanbesteding uitgeschreven. De leverancier met de beste inschrijving werd gevraagd om een proof of concept. Als gevolg van de Coronapandemie waren de gebruikers over twee verschillende locaties verspreid. CREON plaatste de proefopstelling daarop op twee locaties: in het OCCR en bij de uitwijklocatie in het hoofdgebouw van ProRail. Aan de hand van een checklist werd de proefopstelling door de gebruikers nagelopen of alle wensen en eisen waren ingewilligd. CREON had nog een suggestielijstje met kleine aanpassingen gemaakt ter verbetering van de werkplek. Op basis van de beste prijs-kwaliteitverhouding won CREON de aanbesteding om de 100 werkplekken voor de hoofdlocatie en 20 werkplekken voor de uitwijklocatie aan het OCCR te leveren.
Een maatwerk oplossing
De 24 uurs werkplekken werden door CREON speciaal ontwikkeld voor het OCCR, op basis van het programma van eisen. Bij het vormgeven van de werkplekken moest onder anderen rekening worden gehouden met voldoende werkruimte. De gebruikers wensten vier monitoren naast elkaar, die niet over het werkblad mogen uitsteken. Kabels moeten netjes weggewerkt worden en op iedere werkplek wordt met één toetsenbord en muis gewerkt. Het werkblad moet voldoende ruimte bieden voor een telefoon en eventueel een laptop. Naast de zit-sta mogelijkheid zijn de monitoren ook in hoogte en diepte verstelbaar. Er moest één uniforme oplossing komen: de OCCR-desk.
Vanwege de heersende coronapandemie werd tijdens de plaatsing een creatieve oplossing gevonden om het contact tussen de betrokken partijen te minimaliseren in de vorm van een zogenaamd ‘treintje’. De elektriciens bereidden de elektrische en data aansluitingen voor. Zij werden opgevolgd door de vloerbedekking snijder. Daarna kwamen de CREON monteurs om de 24 uurs werkplekken op te bouwen. De ICT-ploeg kwam vervolgens de kabels doortrekken in de meubels en plaatste de apparatuur, gevolgd door de groep die de verdere afwerking en aankleding van de ruimte verzorgde. Ten slotte betrokken de gebruikers de werkplekken. Zo ging het treintje in deze volgorde het hele gebouw door. Dit bleek een zeer efficiënte, gestroomlijnde aanpak.
Geen verrassingen
Marc Menkhorst werd als projectleider en control room consultant door het OCCR ingehuurd om de verbouwing in goede banen te leiden. Hij is zeer te spreken over CREON. Vanaf de gunning had hij regelmatig contact met CREON over de planning en levering vanwege de coronapandemie. “CREON wist me eigenlijk niet te verrassen, maar dat moet je als een compliment zien. Ik kende CREON al van eerdere projecten. Mijn verwachtingen waren hoog en daar hebben jullie aan voldaan.”
De vernieuwde OCCR-ruimtes zijn een grote verbetering ten opzichte van de oude situatie. De meest geluidrijke groepen zijn nu meer afgeschermd, mede door de akoestische schermen die aan de achterzijde van de werkplekken zijn geplaatst. Deze werken geluidsabsorberend en ze schermen de loopzones af. Dit wordt door de gebruikers als zeer prettig ervaren. De regie bevindt zich nu centraal in de ruimte, waardoor zij minder last hebben van mensen die achter hen langslopen. Daardoor heerst er meer rust.
Flexibel, aardig en stipt
Tijdens de plaatsing had Marc veel contact met de CREON monteurs. “Er was een leuk contact met de Ronnies, Peters en Daves. Ze zijn heel flexibel, heel aardig en heel stipt. Het was goed schakelen met ze. Ze werken heel netjes; als ze klaar zijn heb je geen ‘zooi’ in de zaal liggen.”
Marc is ook zeer te spreken over het eindresultaat van de werkplekken. Hij omschrijft de werkplekken als functioneel en robuust. ‘Functioneel’ omdat ze doen waarvoor ze bedoelt zijn en ‘robuust’ omdat de desks tegen een stootje kunnen. Door de hoge kwaliteit kunnen de meubels met gemak ruim tien jaar mee in een 24 uurs omgeving. “Het zijn mooie desks, ze zijn prettig om aan te werken, ze zien er kwalitatief goed uit en ze hebben een strakke vormgeving.”